Vì sao văn hoá doanh nghiệp là lợi thế cạnh tranh khó bắt chước?

Văn hoá doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bền vững và thành công của tổ chức. Nó không chỉ đơn thuần là các quy tắc và chuẩn mực, mà còn phải phù hợp với mục tiêu và giá trị cốt lõi của tổ chức.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những lợi thế cạnh tranh mà văn hoá doanh nghiệp mang lại, tại sao nó là một lợi thế khó sao chép và cách thực hiện văn hoá doanh nghiệp một cách có chủ đích để đạt được hiệu quả thực sự.

Lợi thế cạnh tranh của văn hoá doanh nghiệp là gì?

• Văn hoá doanh nghiệp không chỉ đóng vai trò quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của một tổ chức mà còn giúp nó cạnh tranh trong thị trường kinh doanh hiện nay. Điều đó giải thích tại sao các tổ chức với văn hoá doanh nghiệp tốt thường có lợi thế cạnh tranh lớn hơn so với các tổ chức khác.

Tầm quan trọng của văn hoá doanh nghiệp trong việc tác động của văn hoá doanh nghiệp đến năng suất lao động

• Văn hoá doanh nghiệp (Business Culture) có tác động đáng kể đến năng suất lao động trong tổ chức. Khi một tổ chức có một văn hoá doanh nghiệp tích cực và khỏe mạnh, nhân viên thường có xu hướng làm việc hiệu quả hơn và năng suất làm việc tăng lên.
• Văn hoá của doanh nghiệp tạo ra một môi trường làm việc tích cực và động lực, là nền tảng để nhân viên cảm thấy động lực và hài lòng với công việc của mình. Khi nhân viên có cảm giác tương tác và được đánh giá cao, họ cảm thấy động viên và hứng thú để đạt được kết quả tốt. Điều này dẫn đến sự tăng cường của năng suất lao động, vì nhân viên sẽ tự động làm việc chăm chỉ, nỗ lực hơn và thể hiện sự sáng tạo để hoàn thành nhiệm vụ của mình.
• Theo nghiên cứu của Trường Kinh doanh Fuqua, Đại học Duke, hơn 50% giám đốc điều hành cho biết văn hoá doanh nghiệp “ảnh hưởng đến năng suất, sự sáng tạo, lợi nhuận, và tốc độ tăng trưởng của một công ty”. Khi tổ chức có một văn hoá doanh nghiệp tốt, nhân viên cảm thấy động lực và có đầy đủ động lực để làm việc. Họ tự tin và sáng tạo trong việc đưa ra ý tưởng mới và cải thiện quy trình và sản phẩm hiện có. Điều này tăng năng suất lao động và giúp tổ chức tiết kiệm thời gian và chi phí.

Tầm quan trọng của văn hoá doanh nghiệp trong việc xây dựng lòng trung thành của nhân viên đối với tổ chức

• Văn hoá của doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng lòng trung thành của nhân viên đối với tổ chức. Một văn hoá doanh nghiệp tích cực và khuyến khích tạo ra một môi trường làm việc đáng sống, đáng làm việc và đáng gắn bó. Điều này giúp xây dựng một tinh thần đồng đội và lòng cam kết từ phía nhân viên đối với tổ chức.
• Khi tổ chức có một VHDN tốt, nhân viên cảm thấy được coi trọng và đồng cảm. Họ thấy rằng ý kiến của mình được lắng nghe và đánh giá cao, và có cơ hội tham gia vào quyết định và quá trình phát triển của tổ chức. Điều này tạo ra sự tương tác tích cực giữa nhân viên và tổ chức, và nhân viên có động lực và cảm hứng để đóng góp vào sự thành công và phát triển của tổ chức.
• Một văn hoá doanh nghiệp tích cực cũng thể hiện trong việc tạo ra một môi trường làm việc hỗ trợ và phát triển. Tổ chức quan tâm đến sự phát triển cá nhân và nghề nghiệp của nhân viên, cung cấp các cơ hội đào tạo và thăng tiến, và xây dựng một hệ thống đánh giá công bằng và có tính khách quan. Điều này tạo ra sự phát triển và tiến bộ cá nhân, và nhân viên cảm thấy được động viên và hỗ trợ trong việc nỗ lực và đạt được mục tiêu cá nhân.
• Lòng trung thành của nhân viên đối với tổ chức cũng phụ thuộc vào mức độ tổ chức tôn trọng và quan tâm đến sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân của nhân viên. Tổ chức tạo điều kiện làm việc linh hoạt, thúc đẩy sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, và quan tâm đến sự phát triển và hạnh phúc của nhân viên không chỉ trong môi trường công việc mà còn ngoài cuộc sống công việc. Điều này cũng giúp giảm tỷ lệ nghỉ việc và tăng sự đồng tình và lòng trung thành của nhân viên đối với tổ chức.
• Nghiên cứu thực hiện bởi OC Tanner đã phát hiện rằng 79% những người nghỉ việc cho biết “không được đánh giá cao” là lý do chính dẫn đến quyết định của họ. Hơn nữa, phần lớn những người tham gia khảo sát (60%) cho biết họ “được thúc đẩy bởi sự công nhận hơn là tiền bạc”.
• Nhân viên có năng lực xuất sắc sẽ ổn định và gắn bó lâu dài với doanh nghiệp khi họ cảm thấy được đánh giá cao. Một nền văn hóa của doanh nghiệp lành mạnh không chỉ tạo sự kết nối giữa mọi người trong tổ chức mà còn mang lại sự công nhận cho những đóng góp của nhân viên.

Tác động của văn hoá doanh nghiệp đến khách hàng

• Văn hoá của doanh nghiệp không chỉ ảnh hưởng đến năng suất lao động mà còn có tác động đáng kể đến khách hàng. Một VHDN tích cực và khách quan tạo ra một môi trường làm việc chuyên nghiệp và đáng tin cậy, và điều này có thể tạo lợi thế cạnh tranh và sự hài lòng của khách hàng.
• Khi một tổ chức có văn hoá doanh nghiệp tốt, khách hàng thường cảm thấy hài lòng với môi trường làm việc của tổ chức đó và nhận thấy sự chăm sóc và đối xử tốt từ nhân viên. Điều này tạo ra sự tin tưởng và lòng trung thành của khách hàng đối với tổ chức, và họ có xu hướng tiếp tục sử dụng sản phẩm và dịch vụ của tổ chức này.
• Một VHDN tích cực thể hiện trong chất lượng sản phẩm và dịch vụ. Nhân viên làm việc trong một môi trường đầy đủ động lực và sáng tạo sẽ có khả năng cải thiện quy trình làm việc, tìm ra những ý tưởng mới và đáp ứng nhanh chóng các yêu cầu của khách hàng. Điều này dẫn đến việc cung cấp sản phẩm và dịch vụ tốt hơn, đáp ứng nhu cầu và mong đợi của khách hàng.
• Một VHDN tích cực cũng có thể tạo ra một môi trường giao tiếp tốt giữa nhân viên và khách hàng. Sự tương tác tích cực và quan tâm đến khách hàng từ phía nhân viên giúp xây dựng mối quan hệ tốt hơn và sự tương tác lâu dài với khách hàng. Điều này tạo ra sự tín nhiệm và sự thân thiện, giúp khách hàng cảm thấy thoải mái và có lòng tin khi giao dịch với tổ chức.
• Theo nghiên cứu của Forbes, các công ty có văn hoá mạnh đã chứng kiến mức tăng trưởng doanh thu gấp 4 lần. Ngoài ra, các công ty xuất hiện trong danh sách hàng năm “100 Công ty Tốt nhất để Làm việc” của Fortune cũng có lợi nhuận trung bình hàng năm cao hơn, với lợi nhuận tích lũy lên đến 495%.

Tác động của văn hoá doanh nghiệp đến đổi mới và sáng tạo

Văn hoá doanh nghiệp có tác động quan trọng đến đổi mới và sáng tạo trong tổ chức. Khi một doanh nghiệp có một văn hoá của doanh nghiệp khuyến khích sự sáng tạo, nhân viên được khích lệ và có động lực để tạo ra những ý tưởng mới, khác biệt và tiên phong. Văn hoá này thúc đẩy sự tò mò và khám phá, khuyến nghị việc thử nghiệm các giải pháp mới và khởi xướng dự án đổi mới.

• Bên cạnh đó, một văn hoá doanh nghiệp đặt giá trị vào đổi mới và sáng tạo tạo ra một môi trường thoải mái và không đánh giá áp lực về việc đánh bại thất bại. Nhân viên có tự do thử nghiệm các ý tưởng mới mà không sợ phạm lỗi hoặc bị phê phán. Điều này khuyến khích sự khác biệt và sáng tạo, từ đó tạo ra cơ hội để phát triển sản phẩm và dịch vụ mới, nâng cao hiệu suất và tạo ra giá trị gia tăng cho tổ chức.
• Một VHDN ủng hộ đổi mới và sáng tạo cũng thúc đẩy việc chia sẻ kiến thức và học hỏi trong tổ chức. Các nhân viên có thể chia sẻ ý tưởng, kinh nghiệm và kiến thức của họ với nhau, tạo ra một môi trường học tập liên tục. Điều này giúp nâng cao trình độ và khả năng đổi mới của tất cả các thành viên trong tổ chức, tạo ra một vòng lặp phát triển liên tục và duy trì sự cạnh tranh trong môi trường kinh doanh.
• Khi tổ chức xây dựng một VHDN xuất sắc, nó tạo động lực cho nhân viên đề xuất ý tưởng mới và tìm kiếm cách cải tiến quy trình và sản phẩm hiện có. Điều này thúc đẩy sự tạo ra các ý tưởng đột phá và giải pháp sáng tạo, góp phần vào việc cải thiện và phát triển sản phẩm và dịch vụ của tổ chức.

Tại sao không thể sao chép văn hoá của doanh nghiệp?

• Văn hoá doanh nghiệp là một yếu tố quan trọng để giúp tổ chức có lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Tuy nhiên, nhiều tổ chức thường cố gắng sao chép VHDN của các đối thủ cạnh tranh, hy vọng rằng sẽ đạt được kết quả tương tự. Tuy nhiên, văn hoá doanh nghiệp không thể được sao chép dễ dàng như các yếu tố khác như chiến lược, sản phẩm, quy trình hay công nghệ. Điều này có nghĩa là việc sao chép VHDN không mang lại hiệu quả như mong đợi.
• Một ví dụ điển hình về việc sao chép VHDN dẫn đến thất bại thảm hại là trường hợp của Giao Hàng Nhanh. Vào những năm 2014-2015, do sự ngưỡng mộ về văn hoá của Thế Giới Di Động, CEO Lương Duy Hoài của Giao Hàng Nhanh đã yêu cầu Mekong Capital tổ chức một buổi truyền cảm hứng về văn hoá từ ‘đàn anh’ cho khoảng 40 quản lý cao cấp và trung cấp của Giao Hàng Nhanh. Sau buổi học đó, mọi người đã rất hào hứng và thiết lập những mục tiêu lớn.
• Tuy nhiên, vào thời điểm đó, công ty đã tiếp nhận một số nhân sự cấp cao, chuyên gia thực sự từ một số ngành nghề khác. Và từ đó, không ngạc nhiên khi xảy ra xung đột giữa văn hoá của những người mới và những người cũ trong công ty. Mục tiêu lớn cũng không thể thực hiện được trong bối cảnh này.

Một số nguyên nhân giúp khiến văn hóa của doanh nghiệp trở thành lợi thế cạnh tranh khó bắt chước

Văn hoá doanh nghiệp là đặc trưng riêng của mỗi tổ chức

• Văn hoá doanh nghiệp là một yếu tố độc đáo trong mỗi tổ chức, được xây dựng dựa trên các giá trị, tầm nhìn và mục tiêu cụ thể của tổ chức đó. Điều này tạo nên sự đặc trưng riêng biệt của VHDN cho từng tổ chức và không thể sao chép một cách đơn giản. Mỗi tổ chức cần thiết lập và phát triển một VHDN phù hợp với chính mình, không thể sao chép từ các đối thủ cạnh tranh và hy vọng sẽ đạt được kết quả tương tự.

Sự khác biệt trong văn hoá doanh nghiệp giữa các tổ chức

• Văn hoá doanh nghiệp của mỗi tổ chức mang sự khác biệt bởi nó phản ánh giá trị, tầm nhìn và mục tiêu riêng của tổ chức đó. Mỗi tổ chức có những nhu cầu, yêu cầu và đặc thù riêng biệt, vì vậy văn hoá doanh nghiệp cần phải được thiết kế phù hợp với những yếu tố này. Nếu tổ chức sao chép VHDN từ đối thủ cạnh tranh, nó không chỉ không thể đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của tổ chức mình mà còn có thể gây ra những rủi ro và hậu quả không mong muốn.

Văn hoá doanh nghiệp cần được xây dựng dựa trên tình hình thực tế và trải nghiệm của từng tổ chức

• Để xây dựng một văn hoá của  doanh nghiệp tốt, các tổ chức cần tự xác định và xây dựng nó dựa trên giá trị, tầm nhìn và mục tiêu của chính mình. Điều này đòi hỏi sự hiểu biết về quy trình, mô hình hoạt động và văn hóa hiện tại của tổ chức. Các tổ chức cần tiến hành khảo sát và đánh giá để xác định các điểm mạnh và điểm yếu của VHDN hiện tại. Dựa trên kết quả này, tổ chức có thể đề xuất các giải pháp cải thiện và xây dựng một VHDN mới phù hợp với tổ chức.

Các bước xây dựng văn hoá của doanh nghiệp

Xây dựng văn hoá doanh nghiệp mang lại nhiều lợi ích cho tổ chức và có thể được thực hiện theo các bước sau:

Bước đầu tiên, tổ chức cần thiết lập một bộ giá trị và tầm nhìn rõ ràng. Điều này đảm bảo rằng toàn bộ tổ chức có một phương hướng và mục tiêu chung, tạo nên sự đồng nhất trong hoạt động.

Tiếp theo, tổ chức cần tạo ra sự trung thành của nhân viên đối với tổ chức. Bằng cách thể hiện giá trị và tầm nhìn của tổ chức một cách rõ ràng, tổ chức có thể khuyến khích lòng trung thành và sự tự hào của nhân viên. Điều này góp phần tạo ra động lực và tinh thần làm việc cao, đồng thời giúp giảm tỷ lệ nghỉ việc trong tổ chức.

Cuối cùng, tổ chức cần tạo ra một môi trường làm việc tích cực. Điều này đòi hỏi việc thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới trong tổ chức. Tổ chức có thể thúc đẩy môi trường này bằng cách khuyến khích ý tưởng mới, tạo ra cơ hội thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới, cũng như đảm bảo rằng nhân viên được hỗ trợ và động viên trong quá trình đó.

Vậy làm thế nào để xây dựng văn hoá doanh nghiệp có mục đích? Dưới đây là các bước cụ thể:

Bước 1: Thiết lập hệ giá trị nền tảng – PMVC

• Hệ giá trị nền tảng PVMC bao gồm 4 yếu tố Philosophy – Triết lý; Mission – Sứ mệnh; Vision – Tầm nhìn; Core Values – Giá trị cốt lõi):

• Triết lý: bao gồm việc xác định các nguyên tắc và tư tưởng cơ bản mà doanh nghiệp mong muốn áp dụng và thực hiện trong tất cả các hoạt động. Những triết lý kinh doanh này sẽ trở thành những nguyên tắc bất biến và không thay đổi trong mọi tình huống của doanh nghiệp.
• Sứ mệnh: mô tả rõ ràng và cụ thể về sản phẩm, dịch vụ và giá trị mà doanh nghiệp mong muốn cung cấp cho khách hàng. Nó giúp tạo ra một phạm vi hành động rõ ràng và định hướng cho toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp.
• Tầm nhìn: mô tả mục tiêu dài hạn của doanh nghiệp và tạo ra một hình ảnh chi tiết về tương lai mà doanh nghiệp muốn đạt được. Nó cung cấp một hướng đi và một mục tiêu rõ ràng để hướng dẫn và động viên nhân viên trong quá trình làm việc.
• Giá trị cốt lõi: định nghĩa các giá trị cốt lõi mà doanh nghiệp tôn trọng và mong muốn thúc đẩy trong mọi hoạt động của mình.

Bước 2

Xác định phạm vi triển khai văn hoá doanh nghiệp bắt đầu bằng việc đưa ra lựa chọn một giá trị cốt lõi mà công ty mong muốn triển khai, dựa trên mục đích và tình hình thực tế của công ty trong từng giai đoạn. Từ đó, cần thiết lập mục đích và mục tiêu cụ thể cho kế hoạch triển khai VHDN.

Bước 3

Lập kế hoạch triển khai văn hoá của doanh nghiệp bắt đầu từ giá trị cốt lõi mong muốn triển khai, và phát triển thành một bộ hành vi đại diện. Quá trình này sẽ tạo ra một bộ hành vi cụ thể, là biểu hiện của các hành vi đại diện. Để thành công trong việc cài đặt văn hoá của doanh nghiệp có chủ đích, sự thay đổi và chuyển hoá về văn hoá của lãnh đạo là điều bắt buộc. Lãnh đạo cần thể hiện sự chuyển đổi về văn hoá, thay đổi hành vi của mình và truyền cảm hứng cho nhân viên.

Bước 4

Đánh giá và cải tiến là quá trình xem xét và đánh giá các hoạt động triển khai văn hoá doanh nghiệp, nhằm xác định các điểm mạnh và điểm yếu. Dựa trên đánh giá này, các điều chỉnh và cải tiến sẽ được thực hiện để đảm bảo hiệu quả của kế hoạch triển khai. Việc cải tiến liên tục, sửa đổi và cập nhật VHDN theo thời gian là cần thiết để đáp ứng các thay đổi trong thị trường và trong doanh nghiệp. Các cải tiến này cần được thực hiện định kỳ để đảm bảo văn hoá của doanh nghiệp luôn phù hợp với mục tiêu và giá trị của doanh nghiệp.

Kết luận

Việc xây dựng và thực hiện văn hóa của doanh nghiệp có mục đích là một quá trình quan trọng và mang lại nhiều lợi ích cho tổ chức. Điều quan trọng là công việc này phải được tiến hành dựa trên nền tảng thực tế và kinh nghiệm của tổ chức, đồng thời phản ánh giá trị, tầm nhìn và mục tiêu của chính tổ chức, không sao chép một cách đơn giản từ đối thủ cạnh tranh.